ΑΥΘΑΙΡΕΤΑ:Εγκύκλιος ΥΠΕΚΑ: Οι 27 συχνότερες ερωτήσεις - απαντήσεις για τα αυθαίρετα

Οπως είναι γνωστό στην "ιστορία των Αυθαιρέτων",μετά την αντισυνταγματικότητα του Ν.4014/11,ψηφίστηκε ο Νέος Νόμος για την "Τακτοποίηση Αυθαιρέτων" ο Ν.4178/2013.Για επίλυση αποριών εφαρμογής του, το ΥΠΕΚΑ εξέδωσε σχετική Εγκύκλιο

Σε εγκύκλιο που εξέδωσε το ΥΠΕΚΑ, σχετικά με το νόμο 4178/2013 περί αντιμετώπισης της αυθαίρετης δόμησης, συμπεριέλαβε και τις 27 συχνότερες ερωτήσεις και απορίες των πολιτών, καθώς και τις αντίστοιχες διευκρινιστικές απαντήσεις.

Το πλήρες περιεχόμενο των ερωτήσεων - απαντήσεων είναι το ακόλουθο:

1. Ποιες περιπτώσεις αυθαιρέτων κατασκευών ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στο ν. 4178/13;

Δεν έχουν εκ του νόμου υποχρέωση υπαγωγής στο ν. 4178/13 οι περιπτώσεις αυθαιρέτων κατασκευών ή αυθαιρέτων χρήσεων των εδαφίων (α) έως (στ) της παρ. 2 του άρθρου 1 του νόμου.

2. Πώς εκδίδεται η βεβαίωση μηχανικού στις περιπτώσεις αυθαιρεσιών, που έχουν υπαχθεί στους προγενέστερους ν. 3775/09, ν. 3843/10 και ν. 4014/11 (εξόφληση του ειδικού προστίμου και υποβολή όλων των σχεδίων α' και β' φάση) και δεν έχουν υποχρέωση υπαγωγής στο ν. 4178/13; Απαιτείται η καταβολή ποσοστού ανταπόδοσης;

Όχι. Δεν απαιτείται η καταβολή ποσοστού ανταπόδοσης. Η βεβαίωση εκδίδεται από το πληροφοριακό σύστημα, μετά την υποβολή αίτησης στο ν. 4178/13, κατά τα οριζόμενα στο ν. 4178/13 και σύμφωνα με την παρούσα.

3. Πώς γίνεται η μετάβαση από το ν. 4014/11 στο ν. 4178/13;

Στο άρθρο 4 της υπ' αριθ. 2254/30.8.2013 απόφασης Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής «Διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής των απαραίτητων δικαιολογητικών για την υπαγωγή στο άρθρο 24 του νόμου 4178/2013 «Αντιμετώπιση της Αυθαίρετης Δόμησης - Περιβαλλοντικό Ισοζύγιο και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 174/Α').» (ΦΕΚ 2184 Β/2013) ορίζεται :

α) Στην παρ. 2 «Δηλώσεις που έχουν υπαχθεί και ολοκληρωθεί κατά τις διατάξεις του Ν. 4014/2011 υπάγονται μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου στις διατάξεις του Ν. 4178/2013 μέχρι και την καταληκτική ημερομηνία που προβλέπεται.

Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά από τον εξουσιοδοτημένο μηχανικό στο πληροφοριακό σύστημα του TEE. Τα στοιχεία της δήλωσης, οι πληρωμές καθώς και τα ήδη υποβληθέντα σχέδια μεταφέρονται σε νέα δήλωση τα στοιχεία της οποίας συμπληρώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4178/2013, όπου απαιτείται. Από το πληροφοριακό σύστημα του TEE εκδίδεται νέα πράξη ολοκλήρωσης της υπαγωγής κατά τις διατάξεις του Ν. 4178/2013, μετά την καταβολή του ποσοστού ανταπόδοσης κατά τα οριζόμενα στην παρ. 8 του άρθρου 10 του Ν. 4178/2013.»

β) Στην παρ. 3 «Δηλώσεις που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του Ν. 4014/2011 και δεν έχουν ολοκληρωθεί υπάγονται στις διατάξεις του Ν. 4178/4014 προκειμένου να ολοκληρωθούν. Για την μεταφορά των στοιχείων και την έκδοση των σχετικών πράξεων υπαγωγής και βεβαιώσεων απαιτείται αίτηση του ενδιαφερομένου μέσω του εξουσιοδοτημένου μηχανικού στο ηλεκτρονικό σύστημα του TEE.

Τα στοιχεία της δήλωσης οι πληρωμές καθώς και τα ήδη υποβληθέντα σχέδια μεταφέρονται αυτομάτως σε νέα δήλωση η οποία συμπληρώνεται, όπου απαιτείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν. 4178/2013. Μετά την πληρωμή του ποσοστού ανταπόδοσης, η καταβολή του υπολοίπου του ενιαίου ειδικού προστίμου καθώς και η ολοκλήρωση της διαδικασίας υπόκειται στις διατάξεις του Ν. 4178/2013 και της παρούσας.»

4. Αυθαίρετα, που έχουν υπαχθεί στην παρ. 2 του άρθρου 26 του 4014/2011, με την καταβολή παραβόλου και την προϋπόθεση έκδοσης άδειας νομιμοποίησης εντός τριών (3) ετών, έχουν υποχρέωση υπαγωγής στο νέο νόμο ; Και εάν υπαχθούν, τα τρία έτη θα υπολογίζονται από την ημερομηνία αίτησης στο ν. 4014/2011 ή από την ημερομηνία αίτησης ένταξης στο νέο νόμο;

Οι περιπτώσεις αυθαιρέτων που έχουν υπαχθεί στην παρ. 2 του άρθρου 26 του ν. 4014/11 περιλαμβάνονται στο εδάφιο ζ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4178/13 και πρέπει να υπαχθούν υποχρεωτικά στο νέο νόμο, προκειμένου να ολοκληρωθούν σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του, δηλ. σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παρ. 1 του άρθρου 23, όπου αναφέρονται και τα σχετικά με τις προθεσμίες.

Κατά την υπαγωγή στις διατάξεις του ν. 4178/13 ισχύουν οι νεώτερες προθεσμίες που προβλέπονται, δηλ. τρία έτη από την ημέρα υποβολής της αίτησης.

5. Ποια είναι η προθεσμία εισαγωγής στο πληροφοριακό σύστημα των δικαιολογητικών - σχεδίων της β' φάσης των δηλώσεων, που έχουν υπαχθεί και ολοκληρωθεί κατά τις διατάξεις του Ν. 4014/2011;

Τα δικαιολογητικά - σχέδια εισάγονται στο πληροφοριακό σύστημα μέχρι την καταληκτική ημερομηνία του ν. 4178/2013.

Μετά την έναρξη της διαδικασίας ηλεκτρονικής μεταφοράς των στοιχείων των δηλώσεων, κατά τα οριζόμενα στην παρ. 5 του άρθρου 4 της υπ' αριθ. 2254/30.8.2013 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 2184 Β/5-9-2013) απαιτείται η προηγούμενη μετάβαση των στοιχείων της δήλωσης σύμφωνα με την παρούσα.

6. Ποια είναι η προθεσμία εισαγωγής στο πληροφοριακό σύστημα των δικαιολογητικών - σχεδίων των νέων δηλώσεων υπαγωγής αυθαιρεσιών στο ν. 4178/13;

Κατά το ν. 4178/13 δεν προβλέπονται διαφορετικές φάσεις υποβολής των δικαιολογητικών του άρθρου 11.

Σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 30 του ν. 4178/2013, σε συνδυασμό με την παρ. 1Γ του άρθρου 3 της υπ' αριθ. 2254/30.8.2013 υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ 2184 Β/2013), η καταληκτική ημερομηνία καταβολής παραβόλου, διόρθωσης στοιχείων και εισαγωγής δικαιολογητικών είναι η 6-2-2015.

Σε κάθε περίπτωση τα δικαιολογητικά θα υποβάλλονται στο πληροφοριακό σύστημα εντός εξαμήνου από την ημερομηνία υπαγωγής, δηλ. την ημερομηνία καταβολής του σχετικού παραβόλου, αλλά όχι μετά την 6-2-2015.

7. Ποιες είναι οι προθεσμίες πληρωμών, εκπτώσεων και προσαυξήσεων;

Οι προθεσμίες πληρωμών, εκπτώσεων και προσαυξήσεων ορίζονται αναλυτικά στο άρθρο 3 της υπ' αριθ. 2254/30.8.2013 ΥΑ (ΦΕΚ 2184 Β72013).

8. Κατά την, κατόπιν αίτησης, μεταφορά των στοιχείων δήλωσης του ν. 4014/11 στο ν. 4178/13 συμπληρώνονται τα στοιχεία που λείπουν;

Η δήλωση θα επανεξεταστεί σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 4178/2013 ή το πρόστιμο θα παραμείνει το ίδιο όπως ακριβώς υπολογίσθηκε με τον ν. 4014/2011;

Κατά τη μεταφορά στο ν. 4178/2013 στοιχείων δήλωσης με το ν. 4014/2011 που δεν έχει ολοκληρωθεί εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν. 4178/2013. Το πρόστιμο επανυπολογίζεται και συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά ως ακολούθως:

α) Περιπτώσεις υπαγωγής στο ν. 4014/2011, των οποίων τα στοιχεία των αυθαιρεσιών δεν μεταβάλλονται κατά τη μετάβασή τους στο ν. 4178/2013.

Το πρόστιμο επανυπολογίζεται, συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά και:

. εάν το νέο πρόστιμο προκύπτει μεγαλύτερο του προστίμου του ν. 4014/2011 διατηρείται το παλιό μικρότερο πρόστιμο,

. εάν το νέο πρόστιμο προκύπτει μικρότερο του προστίμου του ν. 4014/2011 διατηρείται το νέο μικρότερο πρόστιμο,

β) Περιπτώσεις υπαγωγής στο ν. 4014/2011, των οποίων τα στοιχεία των αυθαιρεσιών μεταβάλλονται κατά τη μετάβασή τους στο ν. 4178/2013.

Το πρόστιμο επανυπολογίζεται, συμψηφίζονται τα καταβληθέντα ποσά και εφαρμόζεται το νέο πρόστιμο.

9. Για την ίδια αυθαίρετη κατασκευή μπορεί άλλος μηχανικός από αυτόν, που είχε υποβάλει αρχικά τη δήλωση στο ν. 4014/2011 να υποβάλει νέα δήλωση στο ν. 4178/2013 και να ζητήσει να μεταφερθούν τα στοιχεία της δήλωσης, ώστε να μη χαθούν τα καταβληθέντα ποσά;

Ναι, είναι δυνατή η υποβολή νέας δήλωσης από άλλο μηχανικό κατά τις ειδικότερες διατάξεις που διέπουν τις υπηρεσίες μηχανικού μετά από αίτηση στο Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος.

10. Σε ποιες συμβολαιογραφικές πράξεις δεν επισυνάπτεται η βεβαίωση μηχανικού της παρ. 1β του άρθρου 3 του ν. 4178/2013;

Δεν απαιτείται η επισύναψη βεβαίωσης μηχανικού σε συμβολαιογραφικές πράξεις αποδοχής κληρονομιάς, δωρεάς αιτίας θανάτου, συγχώνευσης εταιρειών, καθώς και εξοφλητικές συμβολαιογραφικές πράξεις, υπό την έννοια ότι δεν αποτελούν δικαιοπραξία εν ζωή.

11. Όταν άτομο με ειδικές ανάγκες (ΑμεΑ) εμπίπτει σε περισσότερες περιπτώσεις ειδικής ομάδας πληθυσμού των παραγράφων του άρθρου 17 του ν. 4178/2013 εφαρμόζονται προσθετικά τα ποσοστά των εκπτώσεων, που προβλέπονται για τις ειδικές ομάδες πληθυσμού;

Ο δικαιούχος επιλέγει μία από τις ειδικές ομάδες, ώστε να γίνει εφαρμογή των οριζομένων στη σχετική διάταξη.

12. Για άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ), με ποσοστό αναπηρίας 67% και άνω, το ατομικό εισόδημα που αναφέρεται στο νόμο είναι το επίδομα αναπηρίας; Πώς αποδεικνύεται η φορολογική επιβάρυνση από άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ);

Ατομικό ή Οικογενειακό εισόδημα είναι αυτό που προκύπτει από τη φορολογική δήλωση, η οποία και υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα.

Επίσης από τη φορολογική δήλωση προκύπτει αν ο φορολογούμενος επιβαρύνεται από άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ).

13. Για τους τρίτεκνους και τις μονογονεϊκές οικογένειες υπάρχει περιορισμός εφαρμογής της έκπτωσης της παρ. 6 του άρθρου 17 του ν. 4178/2013;

Η έκπτωση εφαρμόζεται εφ' όσον κατά το χρόνο υπαγωγής δηλώνονται στη φορολογική δήλωση προστατευόμενα μέλη.

14. Ποια θεωρείται κύρια κατοικία (άρθρου 17) ή κύρια και μοναδική κατοικία (άρθρο 19, παρ. 3 ) ή πρώτη κατοικία (άρθρο 23 παρ. 20) και πώς αποδεικνύεται;

1) Κύρια κατοικία είναι η κατοικία μόνιμης διαμονής, που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση.

2) Κύρια και μοναδική κατοικία είναι η κατοικία μόνιμης διαμονής που αναγράφεται στη φορολογική δήλωση, εφ' όσον είναι και η μοναδική, που έχει ο φορολογούμενος.

3) Ως πρώτη κατοικία νοείται η κύρια κατοικία κατά τα ανωτέρω.

Τα παραπάνω αποδεικνύονται από τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης, η οποία και υποβάλλεται στο πληροφοριακό σύστημα.

15. Σε περίπτωση, που η κύρια κατοικία υπερβαίνει τα μέγιστα τετραγωνικά της παρ. 3 του άρθρου 19 του ν. 4178/13, ο ιδιοκτήτης δεν δικαιούται έκπτωση;

Ο ιδιοκτήτης δικαιούται την έκπτωση για την προβλεπόμενη στη σχετική διάταξη επιφάνεια για την οποία και εφαρμόζεται αποκλειστικά η έκπτωση κατά τον υπολογισμό του ενιαίου ειδικού προστίμου στο σχετικό φύλλο καταγραφής.

Σε περίπτωση που η κύρια κατοικία υπερβαίνει τα μέγιστα τετραγωνικά που προβλέπει η σχετική διάταξη, η επιπλέον επιφάνεια καταγράφεται σε άλλο φύλλο υπολογιζομένου του ενιαίου ειδικού προστίμου χωρίς την ανωτέρω έκπτωση.

16. Οι αυθαιρεσίες της παρ. 5α του άρθρου 18, των παρ. 10 και 11 του άρθρου 23 του ν. 4178/2013 κ.ά. υπάγονται σε κάποια από της Κατηγορίες του άρθρου 9 του ν. 4178/2013;

Σε κάθε περίπτωση αυθαιρεσιών που υπάγονται στο ν. 4178/2013 πρέπει να επιλέγεται κάποια από τις κατηγορίες 1, 2, 4 ή 5 κατά περίπτωση.

Η Κατηγορία 3 επιλέγεται αποκλειστικά για τις περιπτώσεις που αναφέρονται σε αυτή.

17. Οι αυθαίρετες μικρές παραβάσεις εντάσσονται στην κατηγορία 3 της παρ. Γ του άρθρου 9 του ν. 4178/2013. Στην παρ. 5α του άρθρου 18 προβλέπεται υπολογισμός του ενιαίου ειδικού προστίμου βάσει του παραρτήματος Β' με αναλυτικό προϋπολογισμό, δηλ. 500 ευρώ ανά 15.000 ευρώ προϋπολογισμού. Σε περίπτωση που συνυπάρχουν οι παραπάνω αυθαιρεσίες στο ίδιο ακίνητο συμψηφίζονται οι υπολογισμοί;

Όχι, είναι δύο κατηγορίες αυθαιρεσιών και συμπληρώνονται διαφορετικά φύλλα καταγραφής.

18. Σε ποιές περιπτώσεις συμβολαιογραφικών πράξεων απαιτείται η επισύναψη σχεδίων με θεώρηση από το ηλεκτρονικό σύστημα του TEE;

Η επισύναψη σχεδίων με θεώρηση από το ηλεκτρονικό σύστημα του TEE απαιτείται κατά τη σύνταξη συμβολαιογραφικών εγγράφων, που αφορούν σε δικαιοπραξίες μεταβίβασης ακινήτων με αυθαιρεσίες που έχουν υπαχθεί στο ν. 4178/2013.

Δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση αυθαιρεσιών που έχουν υπαχθεί σε προγενέστερους νόμους, δεδομένου ότι τα στοιχεία-δικαιολογητικά τους δεν έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικά.

19. Πώς δηλώνονται αυθαίρετοι ισόγειοι αποθηκευτικοί χώροι ύψους 2,20μ.; Ως βοηθητικοί χώροι λόγω ύψους ή ως χώροι κύριας χρήσης;

Για την υπαγωγή στο ν. 4178/2013 το ύψος της αυθαίρετης ισόγειας αποθήκης δεν επηρεάζει τη χρήση που έχει. Επομένως, αυθαίρετη ισόγεια κατοικία ύψους π.χ. 2,20 μ. ρυθμίζεται κατά τις διατάξεις του ν. 4178/2013 και δεν λαμβάνεται ως βοηθητική χρήση λόγω του μικρού ύψους της.

20. Στις ειδικές ομάδες πληθυσμού του άρθρου 17 απαιτείται η καταβολή παραβόλου;

Ναι. Η υπαγωγή στις ρυθμίσεις του ν. 4178/13 δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την καταβολή παραβόλου.

21. Σε αντίθεση με την παρ. 3δ, του άρθρου 23, του ν. 4014/2011 ισχύει οτι με το ν. 4178/2013 ρυθμίζονται αυθαίρετα πάνω από κοινόχρηστο χώρο, καθώς και αυθαίρετες κατασκευές πάνω σε νομίμως υφιστάμενο εξώστη, που βρίσκεται πάνω από κοινόχρηστο χώρο;

Όχι, απαγορεύεται από την παρ. 2α, του άρθρου 2, του ν. 4178/2013 με την επιφύλαξη των περιπτώσεων που ορίζονται στην Κατηγορία 3 του άρθρου 9 του νόμου. Εξαιρούνται οι αυθαίρετες κατασκευές που προϋφίστανται της έγκρισης της απαλλοτρίωσης.

22. Όταν δεν υπάρχουν αεροφωτογραφίες ή δημόσια έγγραφα απόδειξης του χρόνου της αυθαιρεσίας είναι δυνατή η υπαγωγή στο ν. 4178/13;

Κατά την παρ. 2 του άρθρου 7 του νόμου για την αυθαίρετη αλλαγή χρήσης χώρων είναι δυνατή η υπαγωγή στο ν. 4178/2013 και για τον υπολογισμό του προστίμου στην περίπτωση αυτή θεωρείται ως χρόνος αλλαγής χρήσης η 1.1.2004.

Διευκρινίζεται ότι τα ως άνω σχετικά με την απόδειξη του χρόνου κατασκευής ισχύουν αναλογικά και για τις περιπτώσεις κατασκευής αυθαίρετου παταριού, αυθαίρετου υπογείου και αυθαίρετης μετατροπής ημιϋπαίθριου χώρου σε κλειστό χώρο κύριας χρήσης.

23. Όταν δεν έχει κατασκευαστεί τμήμα κτιρίου, παρόλο που το προβλέπει η οικοδομική άδεια σε τι κατηγορία δηλώνεται στο ν. 4178/2013;

Σε περίπτωση που η μη πραγματοποίηση τμήματος κτιρίου δεν επηρεάζει τη νομιμότητα του υπάρχοντος, δεν υφίσταται αυθαιρεσία.

Σε αντίθετη περίπτωση ρυθμίζεται η επιφάνεια που προκύπτει οτι αντίκειται στις ισχύουσες γενικές και ειδικές πολεοδομικές διατάξεις και δηλώνεται στη σχετική κατηγορία κατά περίπτωση.

24. Αυθαίρετες κατασκευές της παρ. 16α, του άρθρου 23, του ν. 4178/2013 σε κοινόχρηστο χώρο που έχει παραχωρηθεί από ΟΤΑ για χρήση τραπεζοκαθισματων : Πληρώνεται μόνο το παράβολο και δηλώνεται ότι θα εκδοθεί η σχετική έγκριση από το Δημοτικό Συμβούλιο για την Νομιμοποίηση της κατασκευής μετά την παρέλευση των δυο ετών; Τη δήλωση την κάνει ο μισθωτής;

Για τις αυθαίρετες κατασκευές της παρ. 16α, του άρθρου 23, του ν. 4178/2013 εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις υπολογισμού του προστίμου, δηλ. καταβάλλεται το παράβολο και το ενιαίο ειδικό πρόστιμο που προβλέπεται από το ν. 4178/2013.

Στην παρ. 1 του άρθρου 11 του νόμου προσδιορίζεται ο έχων νόμιμο δικαίωμα υποβολής της αίτησης.

25. Στην περίπτωση, που ο αιτών είναι ο εξουσιοδοτημένος εκπρόσωπος της πλειοψηφίας των ιδιοκτητών μιας πολυκατοικίας, τίνος τα στοιχεία εισάγονται στο σύστημα;

Στην αίτηση εισάγονται τα στοιχεία των ιδιοκτητών από τον εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την εξουσιοδότηση.

26. Για την υπαγωγή στο ν. 4178/2013 αυθαιρεσιών σε τουριστική εγκατάσταση εντός παραδοσιακού οικισμού κατισχύουν τα οριζόμενα στην παρ. 12 του άρθρου 23 του ν. 4178/2013 των περιορισμών της παρ. 6 του άρθρου 13 του ν. 4178/2013;

Στις διατάξεις του ν. 4178/2013 υπάγονται αυθαίρετα κτίρια ή αυθαίρετες αλλαγές χρήσης που έχουν κατασκευαστεί κατά παρέκκλιση των όρων δόμησης και χρήσεων που ίσχυαν κατά το χρόνο κατασκευής. Δεν ισχύουν οι περιορισμοί της παρ. 6 του άρθρου 13, αλλά απαιτείται έγκριση της επιτροπής του άρθρου 12 του νόμου.